Tổng quan về di truyền tính kháng bệnh đạo ôn lúa trong kỷ nguyên Post-Genomics
Nguồn: Rodrigo Pedrozo, Aron Osakina, Yixiao Huang, Camila Primieri Nicolli, Li Wang, Yulin Jia. 2025. Status on Genetic Resistance to Rice Blast Disease in the Post-Genomic Era. Plants (Basel); 2025 Mar 5; 14(5):807. doi: 10.3390/plants14050807.
Bệnh đạo ôn lúa, do nấm Magnaporthe oryzae, là mối đe doạn to lớn cho sản xuất lúa toàn thế giới, đòi hỏi sự phát triển giống lúa kháng bệnh thông qua cải tiến di truyền. Những đột phá trong hệ gen cây lúa, bao gồm giải trình tự toàn hệ gen của japonica và indica và khả năng tạo ra chỉ thị phân tử dựa trên trình tự đa dạng ấy, đạt được tiến bộ lớn trong di truyền tính kháng bệnh này.
Đến hôm nay, người ta dự đoán có tất cả 122 gen kháng đạo ôn được phân lập, với 39 gen được dòng hóa và các định đặc điểm phân tử. Áp dụng chọn giống nhờ chỉ thị phân tử (MAS) đã và đang cải thiện đáng kể kết quả chọn giống lúa, cho phép tích hợp một cách hiệu quả đa gen kháng vào cùng một giống lúa ưu việt, làm tăng cả hai mục tiêu: kháng phổ rộng và kháng bền vững. Nghiên cứu có tính chất pangenomic, theo công cụ chạy nhờ AI như AlphaFold2, RoseTTAFold, và AlphaFold3, đã và đang thúc đẩy việc phân lập gen và việc định tính chức năng của chúng với tính kháng bệnh đạo ôn, khẳng định triển vọng cải tiến giống. Quản lý bệnh đạo ôn trong tương lai sẽ tùy thuộc vào công nghệ có tính chất “genomic” và công nghệ lập trình toán học. Người ta nên nhấn mạnh đến những công cụ tính toán (computational tools) khi sàng lọc trên quy mô lớn các gen kháng và sử dụng chỉnh sửa gen như hệ thống CRISPR-Cas9 để làm rõ chức năng của gen, tăng cường và khai thác nguồn gen đích. Những tiếp cận như vậy sẽ cần thiết nhằm nâng cao khả năng kháng bệnh đạo ôn, đảm bảo an toàn lương thực và phát triển nông nghiệp bền vững.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét