Gen Bph14 của giống lúa Rathu Heenati điều khiển tính kháng rầy nâu thông qua kỹ thuật QTL-seq

 Gen Bph14 của giống lúa Rathu Heenati điều khiển tính kháng rầy nâu thông qua kỹ thuật QTL-seq

Nguồn: Sarinthip Pannak, Samart Wanchana, Wanchana Aesomnuk, Mutiara K. Pitaloka, Watchareewan Jamboonsri, Meechai Siangliw, Blake C. Meyers, Theerayut Toojinda & Siwaret Arikit. 2023.  Functional Bph14 from Rathu Heenati promotes resistance to BPH at the early seedling stage of rice (Oryza sativa L.) as revealed by QTL-seq. Theoretical and Applied Genetics February 2023; vol. 136, Article number: 2 (Published: 13 February 2023)

Một QTL gắn liền với tính kháng rầy nâu (BPH) ở giai đoạn mạ được người ta phân lập trên nhiễm sắc thể 3. Gen chức năng Bph14 của giống lúa Rathu Heenati gắn liền với tính kháng BPH ở giai đoạn mạ được công bố.

 

Rấy nâu (Nilaparvata lugens Stål) là sâu hại quan trọng bậc nhất ở nhiều quốc gia trồng lúa châu Á. Nhiều gen kháng BPH đã và đang được xác định từ trước cho đến nay. Tuy nhiên, có rất ít báo cáo ghi nhận gen chuyên tính đối với tính kháng BPH ở giai đoạn đầu của cây mạ, giai đoạn cực trọng trong kỹ thuật canh tác lúa sạ thẳng. Theo kết quả nghiên cứu này, người ta tiến hành phân tích QTL-seq với hai quần thể trồng dồn (20 dòng F2 trong mỗi bulk) của quần thể F2  bao gồm 300 cá thể dẫn xuất từ tổ hợp lai Rathu Heenati (RH) × HCS-1 nhằm xác định QTL/gen đích gắn liền với tính kháng BPH ở giai đoạn mạ non. Một QTL quan trọng được xác định trên nhiễm sắc thể 3 và gen đích Bph14 được phân lập như gen ứng cử viên đầy tiềm năng trên cơ sở biệu gen khác nhau và biến dị của trình tự DNA khi so sánh với với bố mẹ. Tất cả cây lúa kháng dược trồng dồn (resistant bulks) đều có gen chức năng Bph14 từ nguồn giống RH và tất cả cây lúa trong “susceptible bulk”, giống lúa HCS-1 đều có một mất đoạn khá lớn (2703 bp) tại gen đích Bph14. Gen chức năng Bph14 của giống lúa RH rất quan trọng quyết định tính kháng rầy nâu ở giai đoạn mạ non; nó có thể được sử dụng nối kết với các gen kháng BPH khác trong chương trình cải tiến giống lúa cao sản kháng rầy ở giai đoạn mạ và giai đoạn lúa về sau.

 

Xem https://link.springer.com/article/10.1007/s00122-023-04318-w

Hình: Vị trí các gen kháng rầy nâu trên các nhiễm sắc thể cây lúa (Hu et al. 2016).